Weet u niet (meer) wat bijvoorbeeld Jidoka, Kaikaku, Heijunka of Lean Consumption betekent, of zoekt u naar de juiste Lean-term voor een bepaalde aanpak of situatie?

In dat geval is het Lean Lexicon, een mini-encyclopedie over Lean-begrippen, iets voor u. Natuurlijk kunt u ook even zoeken met Google, maar met dit boek weet u dat de antwoorden afkomstig zijn uit betrouwbare bron, te weten het Amerikaanse Lean Enterprise Institute, opgericht door Jim Womack.

Ondanks enige tekortkomingen is de recent verschenen Nederlandse vertaling van het Lean Lexicon een bruikbaar boek. Ruimte voor verbetering is er echter ook, bijvoorbeeld met betrekking tot de lay-out.  Ook zou het boek aan kracht winnen als er ruimte zou worden gereserveerd voor meer diepgaande en praktischer voorbeelden.

Zelfs mensen met een diepgaande kennis op het gebied van Lean (manufacturing) vinden nog wel iets nieuws in het Lean Lexicon, een compact woordenboek over de terminologie rond het fameuze Toyota Productie Systeem (TPS).

Neem een term zoals “capital linearity”. Dit wordt in het Lexicon gedefinieerd als ‘productie-machinerie waarbij kleine hoeveelheden capaciteit kunnen worden toegevoegd of weggenomen, afhankelijk van de vraag’. Het principe kende ik wel, Philips past dit bijvoorbeeld toe bij de productie van scheerapparaten. Maar dat er ook een term voor bestond, dát wist ik nog niet!

Ook de uitdrukking “design-in” was mij nog onbekend. Hierbij krijgen toeleveranciers geen gedetailleerde specificaties van het gewenste artikel (work-to-print), maar alleen een functionele omschrijving. Het gevolg is dat de kennis van de toeleveranciers optimaal kan worden benut in de ontwerpfase van producten. Dat dit slim is staat buiten kijf, ASML ken ik als één van de pioniers op dit gebied. Maar of dit nu zo specifiek ‘Lean’ is?  Daarop kom ik straks nog terug.

Titel:   Lean Lexicon

Ondertitel:   Een visueel woordenboek voor Lean denkers

Door: Lean Enterprise Institute, geredigeerd door Chet Matchwinski, John Shook & Alexis Schroeder. Vertaald in het Nederlands door Vanja Walsmit en uitgegeven door het Lean Management Instituut, 125 pagina’s. De Nederlandse editie kwam voor het eerst uit in februari 2009.

Beoordeling  (pro's en con's)
+  Goed leesbaar, duidelijke uitleg per ‘lemma’.

+  Bevat niet alleen de meest basale onderwerpen, en is daardoor ook geschikt voor Lean-gevorderden.

+   De definities zijn afkomstig uit een betrouwbare bron.

+ -  De voorbeelden zijn erg summier en abstract.

-  Er wordt niet strikt een alfabetische volgorde gehanteerd en zaken die juist niet Lean zijn staan tussen de gewone lemma’s.

Lijst boekbesprekingen

Mini-encyclopedie
De samenstellers noemen het Lean Lexicon een woordenboek, maar eigenlijk is het meer een mini-encyclopedie.  Elk lemma is namelijk opgebouwd uit een omschrijving, een definitie, een voorbeeld, kruisverwijzingen en tenslotte een illustratie. Die opbouw is helaas niet herkenbaar in de lay-out, en wordt niet consequent aangehouden. Soms blijft het bijvoorbeeld bij een definitie en ontbreekt het voorbeeld, dat sowieso vaak nogal summier en abstract is.

Toch is het Lean Lexicon een makkelijk leesbaar en handig naslagwerk. Bijvoorbeeld om te checken wat een term zoals ‘jidoka’ nu ook alweer precies inhoudt (het automatisch stoppen van de productie bij kwaliteitsproblemen). Ook zult u er ongetwijfeld termen in vinden die uw Lean-woordenschat verrijken. Toch leuk als u kunt zeggen “Wij zijn bezig met nemawashi”, waarmee u dan bedoelt dat top-down en bottom-up afstemming voortdurend plaatsvindt.

Nederlandse vertaling
Het Nederlandstalige Lean Lexicon is een vertaling van een oorspronkelijk Engelstalige editie. Bij veel termen (om te beginnen met het woord Lean zelf) is het gangbaar om de Engelse term daarvoor te gebruiken. De vertalers zijn ook op dit probleem gestuit. Daarom hebben zij er voor gekozen om veel termen wel te vertalen, maar om de volgorde van de lemma’s niet te veranderen. Het was echter beter geweest om een strikt alfabetische volgorde toe te passen met waar nodig ook de Engelse termen, die dan verwijzen naar de Nederlandse omschrijvingen.

Het boek bevat ook lemma’s over zaken die in algemene zin logistiek slim zijn, maar die mijns inziens niet typerend zijn voor Lean.  Voorbeelden daarvan zijn ‘cross-dock’. ‘FIFO’ en het eerdergenoemde ‘design-in’. Verder komen zaken aan de orde die juist helemaal niét Lean zijn, zoals ‘batch-and-queue’ en ‘amplificatie van de vraag’. Daarom een suggestie van mij voor verbetering van het boek: Maak een kleurcodering voor de lemma’s, bijvoorbeeld: