Hogere belasting op waardetoevoeging (BTW), goed idee?

Forum met als invalshoek LOGISTIEK.
Plaats hier uw vragen & antwoorden over LEAN MANUFACTURING, TOC, POLCA, Kanban.

Moderator: Jaap_Procesverbeteren.nl

Plaats reactie
Jaap_Procesverbeteren.nl
Forum ervaring: 4/5
Forum ervaring: 4/5
Berichten: 75
Lid geworden op: ma sep 28, 2009 8:17 pm

Hogere belasting op waardetoevoeging (BTW), goed idee?

Bericht door Jaap_Procesverbeteren.nl »

De omzetbelasting werd in Nederland ingevoerd in 1934. Net zoals nu met de geplande verhoging van het hoge BTW-tarief van 19 naar 21% per 1 oktober, was dit bedoeld als middel om een crisis te bestrijden.

Het BTW-systeem (belasting over toegevoegde waarde) zoals we dat nu kennen binnen de EU dateert van 1 januari 1969. Hierbij betaalt niet de ondernemer, maar de consument die een product of dienst koopt hierover een vast percentage belasting.

BTW heffen is vanuit Lean perspectief gezien niettemin merkwaardig. Je heft immers belasting over producten die consumenten kopen, en die zij dus van waarde vinden. Lean manufacturing streeft naar het maximaliseren van de waardetoevoeging in productieketens. De BTW straft in zekere zin ondernemers die waarde toevoegen. Zij betalen weliswaar niet zelf de BTW, maar hun producten worden er wel duurder door en dus minder aantrekkelijk.

De BTW is inmiddels echter onontbeerlijk voor de inkomsten van de staat. Europees gezien is het huidige hoge BTW-tarief in Nederland vrij laag, maar wereldwijd gezien juist hoog. Je kunt je afvragen of het handig is om deze belasting juist in tijd van recessie te verhogen. In een recessie daalt immers de consumptie, en een hogere BTW kan dat proces versterken.

Laten we daar eens wat aan rekenen.

In theorie kan de consumptie zelfs zo sterk dalen dat het verhogen van de BTW van 19 naar 21% geheel geen extra inkomsten voor de schatkist oplevert.

Wanneer is dat het geval?

Per 100 euro die consumenten uitgeven aan producten en diensten gaat nu:

(100/(1+0,19)) = 84 euro naar de producten.
100 - (100/(1+0,19) = 100*0,19/(1+0,19) = 16 euro naar de BTW
(de ondernemers in de productieketen zorgen hierbij voor de afdracht aan de fiscus)

In de nieuwe situatie met 21% omzetbelasting wordt het bedrag van 16 euro aan BTW-afdracht al bereikt bij een uitgaaf van x euro, met x*(0,21/(1+0,21))=16, dit levert x=92 euro.

Dit betekent dat bij een daling van de consumentenbestedingen met 8% de BTW-verhoging niets oplevert. Immers als consumenten straks 92 i.p.v. 100 euro gaan uitgeven dan zijn de BTW-inkomsten straks nog steeds 16 euro, net als vroeger. Dit is echter zeer onwaarschijnlijk, dus de verhoging van de BTW zal de schatkist in elk geval geld gaan opleveren.

In het ideale geval blijven de consumenten zelfs gewoon alles kopen wat ze nu doen!

Dit betekent (als je aanneemt dat de producten niet duurder worden)

Nu:
Per (100/(1+0,19)) = 84 euro uitgaaf aan producten, 100*0,19/(1+0,19) = 16 euro BTW inkomsten

In het ideale geval straks:
Nog steeds 84 euro uitgaven aan producten, maar nu met 84*0,21 = 17,65 euro BTW inkomsten.

De consumentenbestedingen moeten wel met 1,65% om stijgen dat mogelijk te maken (i.p.v. elke 100 euro wordt dan immers 84+17,65 euro = 101,65 euro uitgegeven)

Logisch is dat niet in een recessieperiode.

Als je aanneemt dat de consumentenbestedingen gelijk blijven, dan krijg je in de nieuwe situatie:
Nog steeds 100 euro uitgaven, waarvan dan 100*0,21/(1+0,21) = 17,36 euro BTW

Dit betekent dat de extra BTW-inkomsten [17,36-16] / [17,65-16] *100% = 82% bedragen van hetgeen de fiscus zou ontvangen, als iedereen dezelfde hoeveelheid producten zou blijven kopen.

Als het CPB daar geen rekening mee gehouden heeft (ik verwacht overigens dat ze dat wel gedaan hebben), dan betekent dit dat van de geraamde 4,1 miljard aan extra BTW inkomsten er slechts 3,4 miljard zal binnenkomen (ook dat getal heb ik overigens al ergens gezien, vast geen toeval).

Er is echter meer aan de hand.

Er worden bij gelijkblijvende consumentenbestedingen ook minder producten verkocht!

Om precies te zijn (1+0,19)/(1+0,21) x 100% = 98,3% van de verkoop voor de BTW-verhoging.

Dit heeft vanzelfsprekend nadelige consequenties voor het bedrijfsleven en ook voor de schatkist. De winst van bedrijven zal namelijk dalen en mogelijk zelfs het aantal arbeidsplaatsen. En er zijn nog meer nadelige gevolgen te bedenken van een hogere BTW. Zo zal Nederland minder aantrekkelijk worden voor toeristen.

Misschien zinnig om de BTW-maatregel nog eens te overdenken. Wie weet alternatieven die meer bezuiniging opleveren met minder bijkomende economische schade?

Jaap van Ede, hoofdredacteur procesverbeteren.nl

--------------------------------------------------------------
PS: Wie van wiskunde houdt, je kunt ook doorrekenen wat een BTW-verhoging van een willekeurig bestaand percentage a naar een nieuw percentage b oplevert bij gelijke consumentenbesteding t.o.v. gelijkblijvende inkoop (dus meer consumentenbesteding)

Dit levert:

[ 100b/(1+b) – 100a/(1+a) ] / [ 100b/(1+a) – 100a/(1+a ] *100% = [1/(1+b)]*100%

Voor een BTW-verhoging naar 21% (b=0,21) levert dit 82%, zoals hierboven. Het is bijzonder dat a (het uitgangspercentage BTW) niet in deze formule zit, maar je berekent een verhouding, geen absolute inkomsten. De formule geldt om wiskundige redenen (delen door nul) niet voor a=b.

Wel kun je b=1 invullen, een BTW van 100%. In dat geval levert de formule 50% op. Dit is logisch. Neem een consument die eerst 100 euro uitgeeft bij een BTW van 0%. Blijft deze persoon bij een BTW van 100% nog steeds dezelfde producten kopen dan stijgen zijn of haar uitgaven naar 200 euro, waarvan dan 100 euro aan BTW. Als dezelfde persoon echter niet extra gaat besteden dan koopt hij of zij voor 100 euro nog maar de helft van de aanvankelijke hoeveelheid producten.

De hoeveelheid verkochte producten na een BTW-verhoging ten opzichte van de uitgangsituatie is bij gelijkblijvende consumentenbesteding immers (1+a)/(1+b) x 100%.
Met a=0 en b=1 wordt dit 50%.
Jack_Jackomodo
Forum ervaring: 1/5
Forum ervaring: 1/5
Berichten: 2
Lid geworden op: di aug 23, 2011 12:30 pm

Re: Hoeveel gaat de hogere BTW straks opleveren?

Bericht door Jack_Jackomodo »

Interessant artikel Jaap!

Vanuit mijn opleiding Econometrie weet ik nog dat op simpele en zeer relevante vragen zoals "Heeft een verhoging van de BTW negatieve gevolgen voor de economische groei" is nauwelijks een eenduidig antwoord te geven. Er spelen simpelweg te veel factoren een rol.

Econometristen hebben hiervoor de beste modellen gebouwd, en de cijfers die het CPB produceert zijn hierop gebaseerd. Helaas is elk model niet veel meer dan een vereenvoudigde vorm van de werkelijkheid. Hoewel dit het beste is wat we kunnen bedenken zijn ook de CPB cijfers niet veel meer dan een "educated guess"en zeker niet de absolute waarheid. Daarnaast stel je nog de vraag "wat is het alternatief en wat zijn de (economische) effecten daarvan?"Inderdaad, even relevant en even lastig om te beantwoorden.

Jack van der Veen
(Jack van der Veen is naast eigenaar van Jackomodo, professor SCM aan de Nyenrode Business Universiteit, red.)
Jaap_Procesverbeteren.nl
Forum ervaring: 4/5
Forum ervaring: 4/5
Berichten: 75
Lid geworden op: ma sep 28, 2009 8:17 pm

Re: Hoeveel gaat de hogere BTW straks opleveren?

Bericht door Jaap_Procesverbeteren.nl »

Gisteren was ik op een bijeenkomst van MKB Noord, met als spreker minister Kees Jan de Jager
Ik vroeg hem naar de kwestie omtrent de BTW-verhoging, en zijn reactie was opvallend inhoudelijk:

1) Het alternatief zou zijn een belastingverhoging. Uit psychologisch onderzoek zou echter zijn gebleken dat dit schadelijker is voor het consumentenvertrouwen
dan een geringe prijsstijging (gezien de op dit moment lage inflatie)

2) Een verhoging van de BTW remt de export niet.

3) De BTW-verhoging wordt na 2013 teruggegeven via een lagere inkomstenbelasting

Jaap van Ede
Plaats reactie