Op 24 mei namen zo’n vijftig personen deel aan een Grand Netwerk Café over Six Sigma, georganiseerd door de KwaliteitsKring Noord Nederland, met ondersteuning van KIVI-Niria. Het werd een leuke bijeenkomst, waarin de deelnemers op een ontspannen manier konden kennismaken met Six Sigma. Na een introductie door Werner Timans, kon een ieder zelf proberen om de kwaliteit van een katapult-installatie te optimaliseren.

Voor wie niet bekend is met Six Sigma: Dit is een kwaliteitsverbeteringsmethode, waarbij hetgeen de klant ervaart voorop staat. Het doel is de kans dat een bepaald bedrijfsproces een correct resultaat oplevert, te vergroten.

Om Six Sigma toe te kunnen passen is het noodzakelijk dat de kwaliteit van producten en/of processen meetbaar is. Bij Six Sigma is de verbetering immers ‘data-driven’. Er moeten dus grenzen kunnen worden aangegeven, waarbinnen de specificaties van producten en/of diensten moeten liggen.

Werner Timans is lid van de kenniskring Quality Management en Quality Engineering van de Hogeschool Drenthe (sinds 2008: Stenden Hogeschool).
Hij benadrukt bij zijn introductie van het begrip Six Sigma, dat deze methode niet alleen geschikt is voor het optimaliseren van technische processen. ‘We moet er sprake zijn van een bepaalde span, waarbinnen je wilt dat de kritische kwaliteitskenmerken liggen. Ook het reduceren van de variatie in de doorlooptijd kan echter heel goed een Six Sigma project zijn.’

Helder doel
Het doel van Six Sigma is helder, het reduceren van de variatie van processen. Hierdoor worden die 'robuust',  hetgeen wil zeggen dat de kwaliteit zo constant mogelijk is. Maar hoe realiseer je dat?
Hoe kun je de parameters in een bepaald proces zo instellen dat de kans op een goede uitkomst zo groot mogelijk wordt?.

Timans: ‘Je wilt niet alleen dat de knoppen goed staan, maar je wilt ook dat het proces zo min mogelijk gevoelig is voor storende invloeden van buitenaf. Als het om een technisch proces gaat, kan dit bijvoorbeeld de variatie van de temperatuur en vochtigheidsgraad van de buitenlucht zijn.’

DOE
Het zoeken naar de juiste instellingen of condities voor een bepaald proces, lijkt daardoor op het zoeken naar een speld in een hooiberg. ‘Design of Experiments (DOE) is een methode om dit zoeken zo efficiënt mogelijk te laten verlopen, het is dus een hulpmiddel bij het uitvoeren van Six Sigma projecten.’

Timans toont een eenvoudig voorbeeld van een machine die met DOE kan worden geoptimaliseerd, namelijk een katapult, zie de foto. ‘De afstand waarmee je schiet hangt af van de haakhoogte, de pinpositie, de loslaathoek en de stoppositie. Neem aan dat het je doel is om gemiddeld 4,5 meter ver te schieten, dan zijn verschillende instellingen denkbaar waarbij dat het geval is. Alleen: bij welke instellingen is je spreiding rondom het doel het kleinst?. Dáár gaat het bij Six Sigma om. Je wilt in een zo groot mogelijk percentage gevallen een goede uitkomst, en dat kan bijvoorbeeld een interval zijn tussen 4,4 en 4,6 meter.’

De precisie van deze katapult-installatie kan worden geoptimaliseerd met DOE

Katapult
Voor de katapult werd een experimentele opzet gekozen volgens de DOE-aanpak van Taguchi. Daarbij wordt niet alleen gekeken welke instellingen gemiddeld het beste resultaat opleveren, maar ook – heel belangrijk voor Six Sigma – bij welke instellingen de variatie rondom dit gemiddelde zo klein mogelijk is. ‘Bij de katapult-machine kun je aan vier knoppen draaien. Dankzij DOE kun je op een efficiënte manier achterhalen, dus met zo min mogelijk metingen, wat de beste instellingen zijn. Dit zijn dan de standen waarbij het proces zo robuust mogelijk is.’

Na deze uitleg mogen de deelnemers aan de netwerkbijeenkomst zelf de katapult uitproberen. Helaas zijn slechts drie pogingen toegestaan om het doel van 4,5 meter zo dicht mogelijk te benaderen, veel te weinig voor een goede DOE-opzet. Wellicht ging hierdoor de fles wijn, de prijs voor de winnaar, aan de neus van de schrijver van dit stukje voorbij!