Samen maakt maakindustrie Smart Industry waar

De EU en Nederland willen minder afhankelijk worden van productie elders. Weer meer eigen maakindustrie dus! Om dat efficiënt te doen in een steeds krappere arbeidsmarkt, is een schaalsprong nodig in het MKB qua toepassing van smart industry. Dan kan er een slagvaardig ecosysteem ontstaan van gedigitaliseerde fabrieken, die je naar believen kunt koppelen. Een ecosysteem ook, waarin iedereen beschikt over passende kennis van digitalisering, artificiële intelligentie en robotisering.

De Schaalsprong Agenda 2022-2026 voorziet daartoe in de ontwikkeling van een ‘metrokaart’ als wegwijzer voor opleidingen. Goed idee, maar er ontbreekt één belangrijk en noodzakelijk aspect: gericht smart worden. Digitalisering is immers geen doel op zich! Een analyse, plus een reactie vanuit enkele industriële koplopers: BOZ Group, De Cromvoirtse en MCB.

Het Smart Industry-programma bestaat een kleine tien jaar. Het omvat momenteel 37 regionale fieldlabs of technische proeftuinen, waarin bedrijven (gesubsidieerd) experimenteren met nieuwe technieken zoals artificiële intelligentie, augmented reality of 3D-printen. Ook zijn er vijf smart industry hubs die fungeren als toegangsloketten, dit zijn zeg maar de VVV-kantoren in ons smart landschap.

Er is veel nieuwe kennis en ervaring opgedaan. Het probleem is echter: minder dan 1% van de MKB-bedrijven weet de smart loketten, en daarmee de fieldlabs en bijpassende skill labs (opleidingscentra) te vinden!

Schaalsprong Agenda
De Schaalsprong Agenda 2022-2026, 61 pagina’s en downloadbaar op smartindustry.nl, moet dat gaan veranderen.

Smart Industry en FME-voorzitter Theo Henrar overhandigde de Schaalsprong Agenda op het jaarevent aan Micky Adriaansens, minister van economische zaken en klimaat.

Zij maakte op haar beurt bekend dat het kabinet en de EU 30 miljoen extra gaan investeren in de digitalisering van de Nederlandse maakindustrie. Dit bedrag is overigens peanuts ten opzichte van het onoverzichtelijke woud aan EU-innovatiesubsidies die langs andere routes worden verdeeld, dan gaat het om miljarden.

De 30 miljoen is vooral bedoeld voor extra bewustwording, ondersteuning van bedrijven, en voor scholing. Ook zullen de smart industry loketten worden omgevormd tot European digital innovation hubs (EDIH’s).

Een nieuwe reden van de aandacht voor Smart Industry is dat we als EU en Nederland minder afhankelijk willen worden van andere landen. Lees: we willen weer meer eigen maakindustrie, en dat moeten we sámen doen. Hoe meer smart MKB-maakindustrie hoe beter.

Jaarevents Smart Industry Benelux
Procesverbeteren.nl is ambassadeur van het Nederlandse smart industry initiatief, smartindustry.nl Rechts hun logo.

Zowel in Nederland als in België worden regelmatig Smart Jaarevents georganiseerd.

> Overzicht Jaarevents (en belangrijke andere smart artikelen)

Actielijnen
De inhoud van de ‘schaalsprong agenda’ is logisch en bestaat uit 4 ‘actielijnen’. Het voornaamste doel, actielijn één, is digitalisering van waardeketens. Die zijn onderdeel van een nog hoger doel: het Nederlandse productienetwerk moet het meest duurzame, het snelst lerende, en het best digitaal verbonden ecosysteem worden.

Om dit te kunnen moeten eerst individuele fabrieken worden gedigitaliseerd, dit is actielijn twee. Bovendien moeten mensen in de fabrieken en waardeketens digitaal vaardig worden. Actielijn 4 is tenslotte het programmatisch verstevigen van het smart ecosysteem in de EU. Hieronder vallen de eerdergenoemde EDIH’s, en de ontwikkeling van standaarden voor het koppelen van hard- en software.

De hoogste prioriteit blijft samenwerking met Duitsland. Op het eerste gezicht logisch, want zij zijn de belangrijkste handelspartner voor onze maakindustrie. Denemarken, Zweden en Finland zijn echter koplopers in de EU als het gaat om digitalisering, dus welllicht kan daar meer van worden geleerd. Voor kennis over robotisering moet je in Zuid-Korea en Singapore zijn, blijkt uit de Schaalsprong Agenda.

Metrokaart
Het sterkste punt in de Agenda vind ik de beoogde ontwikkeling van een metrokaart met opleidingstrajecten voor verschillende ‘smart’ technieken, van een soort snuffelstages tot diepgaand leertrajecten.

De routekaart helpt je het juiste menu samen te stellen uit de gerechten van de Smart Makers Academy, het trainingsaanbod op het gebied van Smart Industry technieken in Nederland. Het idee is dat je ziet welke kennis waar kan worden opgedaan en tegen welke kosten, en wat het beste vervolg is als het geleerde naar meer smaakt.

Het is wel jammer dat in de Schaalsprong Agenda wordt vastgehouden aan een hoop technisch jargon, zeker gezien het feit dat MKB-bedrijven in de maakindustrie de belangrijkste doelgroep zijn. Al dat jargon is echt niet nodig. Bovendien is het onderwerp - digitalisering, robotisering en artificiële intelligentie - al moeilijk genoeg.

Ontvang samenvattingen van al onze nieuwe praktijkverhalen!
De vijf voordelen van gratis registratie:

Elke twee maanden samenvattingen van al onze nieuwe artikelen
Geen andere e-mail (!)
Artikelen altijd volledig kunnen lezen
Toegang tot 350+ praktijkcases procesverbetering
Berichten kunnen plaatsen en opmerkingen toevoegen aan artikelen

Waarom & wanneer
Wat ook ontbreekt: een soort inleiding ‘waarom & wanneer smart industry’! Nu straalt de agenda vooral urgentie uit: ‘je moet als bedrijf zo snel mogelijk digitaliseren anders mis je de boot’. Daar zit overigens wel een kern van waarheid in: als je als toeleverancier bijvoorbeeld niet digitaal gegevens kunt uitwisselen, verliest je al snel je bestaansrecht.

Voor het overige is het bij smart industry echter cruciaal dat je je bedrijfsmissie voorop blijft stellen bij elke stap die je zet op het digitale pad.

Extra laag
Wellicht kan daartoe aan de eerdergenoemde metrokaart een extra laag worden toegevoegd, met uitdagingen in de maakindustrie en daarbij passende oplossingen. Herken je dan zo’n uitdaging, dan kun je op de metrokaart gericht naar bijpassende opleidingen zoeken.

Binnen het smart industry programma hebben solution providers een adviserende rol. Daar is niets mis mee, want zij hebben veel kennis. Echter, gezien vanuit een solution provider met een ‘hamer’ als oplossing, is elk probleem een ‘spijker’. Om tunnelvisie te voorkómen moet je daarom zélf eerst goed weten wat er allemaal ‘smart’ mogelijk is, én of dat past bij de missie van jouw bedrijf.

Wij danken onze partners/adverteerders, door hen kunnen wij onafhankelijke artikelen maken!
Ontdek bijvoorbeeld hoe onderstaande partij Smart Industry in de praktijk helpt brengen!

Management Mindfucks

Management mindfucks zijn geen onschuldige denkfoutjes! Het zijn foute managementideeën, die leiden tot ongezonde eilandorganisaties met vervelende baasjes. Waarin iedereen met eigen belang bezig is, kortetermijnsucces belangrijker is dan langetermijnresultaat, metertjes belangrijker dan gezond verstand, en waarin iedereen tot vervelens toe wordt gecontroleerd.

Met hilarische en confronterende anekdotes laten wij, Hans Veltman en Jacques Adriaansen, bekend van De AlignmentPuzzel, zien hoe je mindfucks snel herkent en ontmaskert.

Bestel het boek Management mindfucks via de link

> Naar website

> Toon andere adviseurs categorie Smart Industry

Leidraad
Een leidraad daarvoor ontbreekt in de Schaalsprong Agenda. Laat ik daarom zelf een aanzet geven tot een stappenplan om je weg te zoeken in het smart landschap. Daarna kun je dan op de opleidingen ‘metro’ stappen! Het stappenplan dat ik voorstel is:

De Cromvoirtse en BOZ Group
De Cromvoirtse en BOZ Group zijn twee plaatverwerkende bedrijven in de metaalindustrie. Zij waren allebei al lang bezig met Smart Industry voor die term bestond.

De Cromvoirtse ontstond na een management buy-out, en de BOZ Group is een familiebedrijf. Beiden kunnen daardoor lange termijn doelen nastreven, zonder pressie van aandeelhouders. Bij Smart Industry is een wijde horizon extra belangrijk, omdat stappen op dit gebied tijd nodig hebben.

Enkelstuks productie
Beide genoemde bedrijven werden eerder door Procesverbeteren.nl geïnterviewd. De Cromvoirtse in 2015. Op dat moment hadden ze daar al het héle proces van bestellen, offerte maken tot productie hadden weten te digitaliseren en automatiseren.

‘Mens-arme’ productie was daardoor vaak al mogelijk, en dat ook nog eens in One Piece Flow. Enkelstuks productie dus, en dat tegen massagoedprijzen. Lean manufacturing maar dan op een flexibele manier waarbij je steeds net een ander product maakt. Dit dankzij vérgaande robotisering.

Fotokalender
‘Wij deden en doen dat vanuit een heldere missie: snel en klantspecifiek metalen onderdelen aan klanten leveren’, vertelt directeur-eigenaar Janwillem Verschuuren. ‘Onze klanten kunnen die onderdelen via een website naar wens configureren en bestellen als betrof het een fotokalender. Plaatbewerking is kapitaalsintensief en gebeurt met machines waarin onze klanten zelf niet in hoeven te investeren’.

‘We doen waar we goed in zijn, lassen en dergelijke doen we bewust niet. We leveren de metalen onderdelen desgewenst als Ikea-achtige bouwpakketten aan. Toen jij me interviewde liep nog slechts een beperkt deel van de bestellingen via ons webportaal. Iinmiddels is dat al 85%.’

Uitgedanst
BOZ Group werd nog langer geleden geïnterviewd, namelijk al in 2010. Toen ging het over de toepassing van het POLCA-systeem. Dit is een Kanban-variant waarmee je de capaciteitsbelasting van werkstations op elkaar afstemt, zodat filevorming wordt voorkomen.

POLCA werd ontwikkeld voor maatwerk productie, waarbij elk product naar keuze een aantal werkstations aandoet. ‘Inmiddels zijn we uitgedanst’, vertelt directeur Corné van Opdorp, verwijzend naar de term POLCA die halffabricaten laat dansen over een werkvloer. ‘Maar, je kunt beter zeggen: we hebben onze productieplanning gedigitaliseerd. De software daarvoor hebben we zelf ontwikkeld.’

De Cromvoirtse lijkt op papier een goede toeleverancier van BOZ Group. ‘Dat zijn we ook, maar te weinig vind ik’, reageert Verschuuren lachend. ‘Wij leveren bouwpakketten van metalen onderdelen, en BOZ Group maakt daar dan kant-en-klare modules van. Een OEM-er gebruikt die dan weer in eindproducten.’

Stapjes
“Wij doen alles van engineering tot lassen, poedercoaten en assembleren, waarbij we desgewenst ook elektronische componenten inkopen’, vult Van Opdorp aan. ‘Onze klantspecifieke producten zijn daardoor een stuk complexer dan de bouwpakketten van De Cromvoirtse. Daarom kunnen wij onze productie nog niet volledig automatiseren. Toch zetten we wel steeds stapjes op weg daar naartoe. Enkele klanten bestellen nu bijvoorbeeld via cloud platforms. Ook streven we naar een papierloze werkvloer.’

BOZ Group wil een strategische partner zijn voor OEM-ers. ‘De mensen uit ons managementteam hebben ieder een eigen visie om dat doel te bereiken, vanuit hun eigen expertise. Onze HR-manager wil bijvoorbeeld dat we de beste werkgever in de regio worden. Alle visies moeten er tezamen voor zorgen dat we bij de top van plaatbewerkende bedrijven in Nederland behoren.’

Noodzakelijk en betaalbaar
Verschuuren en Van Opdorp onderschrijven beide dat je eerst moet weten welk doel je nastreeft, voor je investeert in Smart Industry. ‘Vraag je eerst af: is iets noodzakelijk en betaalbaar’, zegt Van Opdorp. ‘Prioritering vind ik vervolgens lastiger. Het meest dringende als eerste doen lukt vaak niet, omdat je beslist met de informatie die je nu hebt. Er zijn altijd verrassingen zoals bijvoorbeeld Corona en de nu sterk gestegen energieprijzen.’

‘Je bent ook afhankelijk van andere partijen’, vult Verschuuren aan. ‘Wil je een ERP-systeem aanpassen, dan moet je leverancier daar tijd voor hebben. Verbeteren gaat bovendien in kleine stapjes. Was bij Lean jaarlijks een productiviteitsverhoging van 1% altijd een mooi streven, hetzelfde geldt voor Smart Industry.’

Urgentie
Hoewel je goed moet weten wat je wilt, ziet Van Opdorp wel urgentie om te beginnen met Smart Industry.

‘Hoe langer je wacht, des te groter wordt de afstand tot je concurrenten. De kosten gaan bovendien voor de baten uit. Dat de eisen van klanten steeds hoger en veranderlijker worden is al vaak benadrukt. Belangrijker zijn nu echter grote uitdagingen die op ons afkomen zoals het reduceren van de koolstofdioxide- en stikstofuitstoot, en de noodzaak om over te stappen op duurzame en relatief steeds goedkopere energiebronnen. Bedrijven zoals wij en De Cromvoirtse maken de omslag wel, daar ben ik niet bang voor. Voor kleine MKB-bedrijven met bijvoorbeeld slechts 10 tot 15 mensen ligt dat anders. Die moeten worden geholpen. Een directeur van zo’n bedrijf heeft vaak zijn handen vol aan allerhande dagelijkse taken, van inkoop tot klantenwerving.’

Wat betreft het MKB is er een belangrijk verschil tussen Lean en Smart Industry. Een klein bedrijf zal logistiek gezien vanzelf Lean gaan werken. Bij weinig mensen zijn er namelijk navenant minder afstemmingsproblemen. Een klein bedrijf wordt echter juist moeilijker Smart. Dit vanwege gebrek aan kennis en beperkte investeringsmogelijkheden. Het is dus zeer terecht dat de Schaalsprong Agenda focust op het MKB.

Uit je tent
‘Hoe druk je het ook hebt, blijf als directeur om te heen kijken, kom uit je eigen tent, en spreek met collega ondernemers’, adviseert Verschuuren. ‘Bezoek bijvoorbeeld bijeenkomsten van een branche vereniging. Verbeteren is vaak een kwestie van gezond boeren verstand, maar je moet bewust tijd vrij maken om na te denken en ideeën op te doen. Pas Smart Industry gericht toe, maar begin er wel gewoon mee. Daarbij mag je niet verwachten dat een oplossing je meteen geld oplevert.’

Krapte
Verschuuren en Van Opdorp vinden de huidige krapte op de arbeidsmarkt niet verbazingwekkend. Ook al voorspellen trendwatchers keer op keer juist een tekort aan banen omdat robots eenvoudig werk overnemen. ‘Dat laatste klopt al niet’, zegt Verschuuren. ‘Aan de ene kant komt er inderdaad complexer werk bij, zoals programmeren. Aan de andere kant blijven er juist eenvoudige taken over, zoals het invoeren van materialen in een machine. Dat kan iedereen bij wijze van spreken morgen bij ons komen doen. Het probleem is nu: iedereen vist op zoek naar “handjes” in dezelfde vijver. Mensen kunnen nu dus heel kieskeurig zijn bij het kiezen van een werkgever. We willen ook steeds meer, en er zijn steeds minder mensen die handwerk doen. Ook was op zaterdag werken vroeger heel gewoon, maar nu niet meer.’

‘Het probleem van vergrijzing en daardoor dalende arbeidsproductiviteit speelt al decennialang’, zegt Van Opdorp. ‘Door de vraagpiek na Corona valt het nu alleen extra op. Door robots verdwijnen geen banen, maar de werkinhoud verandert. Eén robot creëert drie nieuwe banen om hem te onderhouden en te programmeren.’

Tastbaar
Adriaan van Kalkeren, marketing & business development manager bij metaalgroothandel MCB, vindt dat het qua smart industry nu tijd is om de vertaalslag te maken van abstractie naar concrete en behapbare oplossinigen.

‘Maak je dingen tastbaar, deel je ervaringen, en help je elkaar met waarmee en hoe, dan komt de boodschap beter over’, aldus Van Kalkeren. ‘Dat merken wij bij onze brancheorganisatie en bij onze klanten.’

‘Tijdens het Jaarevent kwam dit beter uit de verf dan in de Schaalsprong Agenda, bijvoorbeeld met het praktische voorbeeld van “Kees Sjees”. Zo’n beeld van iemand die met papieren tekeningen naar de productie rent, waar die tekeningen op dat moment al weer verouderd zijn, overtuigt. Het maakt glashelder welk voordeel digitale uitwisseling heeft, én dat er nog veel laaghangend fruit is.’

Koppelen
Dat geldt in nog sterkere mate voor gegevensuitwisseling tússen bedrijven.

‘Goed in de Schaalsprong Agenda is daarom de aandacht voor het digitaal koppelen van bedrijven. Jammer is dan weer wél, dat hier maar 3 miljoen van de 30 miljoen voor beschikbaar is. Als bedrijven hun software goed kunnen koppelen kunnen ze efficiënt en wisselend waardeketens vormen. Zo’n ecosysteem maakt alle bedrijven daarin slagvaardiger. Supply chains worden ook robuuster zodat je beter tegenslagen kunt opvangen. Ook bij ons moesten tijdens de piek aan Corona veel mensen thuis werken. Daar hebben we veel van geleerd. Digitalisering kan op afstand zichtbaar maken of wij de juiste dingen voor de juiste klantgroepen op voorraad hebben. Dat inzicht wil je ook tússen bedrijven.’

Connected factories
MCB wisselt met haar zakenrelaties digitaal gegevens uit via het Smart Connected Supplier Network (SCSN). Dit is een nieuwe standaard voor digitaal ondernemen in de maakindustrie. Bedrijven koppelen via het netwerk eenvoudig met elkaar. ‘Connected factories is één van de acht bouwblokken van smart industry. Deze bouwsteen is dankzij het SCSN nu beschikbaar. Meedoen is net zo eenvoudig als je aansluiten bij een mobiele telefonie provider.’

‘Naar een dergelijke standaard werd al jarenlang gestreefd. Vroeger waren er één op één verbindingen tussen bedrijven of via een tussenpartij, een data broker. Naar de toekomst is dit mijns inziens niet houdbaar. Bovendien kunnen bij data brokers de kosten hoog oplopen. Met het SCSN is het eenvoudig koppelen. Daarna kun je dan met alle aangesloten bedrijven digitaal zaken doen, zonder beperkingen. Wel moeten uiteraard de masterdata in je bedrijf op orde zijn.’

Altijd bellen
Bij gebruik van het SCSN neem je een soort “altijd bellen” abonnement voor data-uitwisseling bij een service provider. Deze providers concurreren met elkaar, dus je kunt switchen als je de kosten te hoog vindt.

‘Andere bedrijven herkennen jou aan je GLN-nummer. Je bepaalt zelf met wie je zaken doet. De communicatie vindt plaats via een standaard taal, gebaseerd op UBL 2.1. In principe is elke verbinding privé, én je kunt zelf bepalen welke gegevens je deelt. Net zoals in een telefoongesprek eigenlijk, alleen zijn het nu ERP pakketten die met elkaar praten. Die software moet het uitwisselen van data wel ondersteunen. Veel ERP-leveranciers hebben daar inmiddels al een standaardmodule voor.’

‘In principe kun je met het SCSN alles uitwisselen wat voor een soepel functionerende supply chain nodig is. Nu gaat het vooral om offertes, bestelgegevens, voorraden en productgegevens, maar straks kun je ook bijvoorbeeld productieplanningen delen. SCSN is ook geschikt om product- en machinedata uit te wisselen, ten behoeve van predictief onderhoud.’

300 bedrijven gebruiken het SCSN-netwerk al, en daar komen er elke week twee bij. ‘Sterk gedigitaliseerde bedrijven zoals Suplacon, 247Tailorsteel, Made by Driessen en het in dit artikel genoemde De Cromvoirtse lopen voorop. Zij bestellen metalen platen, profielen, buizen en staven nu helemaal automatisch bij ons.’