Verslag smart industry jaarevent 2019 - field labs, hubs en vouchers

Vijf jaar geleden viel de term smart industry voor het eerst. Hoeveel slimmer is de Nederlandse maakindustrie door het bijbehorende stimuleringsprogramma geworden? Tijdens het Jaarevent Smart Industry 2019 maakten we een tussenbalans op.

De field labs, proeftuinen voor smart technologie, bevorderen samenwerking tussen bedrijven en kennisinstituten. Dat is hun belangrijkste meerwaarde. Smart word je niet alleen, maar door te polderen!

Ook het MKB doet steeds vaker mee. Voor hen is het echter minder gemakkelijk om partners te vinden. Verhullend taalgebruik is daar debet aan. Zo zijn er inmiddels naast field labs ook smart hubs en skill labs, en dan heb je nog een kennisvoucher nodig… Een evaluatie én een gids!

De basis van het Smart Industry programma vormen de tientallen smart fieldlabs. Dit zijn ‘publiek-private’ initiatieven, hetgeen betekent dat bedrijven samenwerken met onderzoeksinstellingen en de overheid, op basis van gedeelde financiering.

Waarom de fieldlabs niet gewoon ‘proeftuinen’ heten is mij een raadsel. In een fieldlab worden namelijk tests gedaan met smart technieken zoals robotisering of augmented reality. De focus ligt daarbij op de vertaalslag van kennis naar toepassing, zie ook het kader topsectoren worden missie-gedreven.

Test met robotisering, in combinatie met assemblage-instructies via augmented reality (geprojecteerde beelden in dit geval). Foto: TNO

Imponerend
Ook de fieldlabs zelf hebben vaak ingewikkelde en verhullende namen, zoals Region of Smart Factories, Automated Composites and Metal Manufacturing and Maintenance en The Garden. Bij dat laatste zou je denken aan robotisering in de tuinbouw, maar het gaat om een fieldlab over veilige samenwerking in waardeketens!

Imponerend en verwarrend taalgebruik zie je overal in het Smart Industry programma. Door iets een ingewikkelde Engelstalige naam te geven word je echter niet slimmer of innovatiever, zie het kader ‘smart jargon’ hieronder.

MKB-bedrijven worden er enkel door afgeschrikt, denk ik. Zij stellen terecht de vraag of meedoen aan een fieldlab aansluit bij hun strategie in het algemeen, en bijdraagt aan waarde-creatie en onderscheidend vermogen in het bijzonder.

Philips
Grote bedrijven zoals Philips, KPN en Vanderlande kunnen zich meer omwegen en financiële risico’s permitteren. Daarom is het niet zo verbazingwekkend dat zij als eerste op de smart trein sprongen. De fieldlabs kunnen namelijk problemen voor hen oplossen die ze als ‘user case’ inbrengen.

Jan Post, die zich binnen Philips bezig houdt met strategische samenwerking, vertelt over enkele resultaten: ‘Eén van onze user cases, die wij uitwerkten in het fieldlab region of smart factories, is de wens om procesdata te analyseren. Dit als basis voor continue verbetering en Lean. Wij willen de assemblage van de One Blade optimaliseren, een nieuw en succesvol scheerapparaat waarmee je de gewenste baarddikte kunt instellen. Uit onze user case is een realtime manufacturing analyse-systeem voortgekomen, genaamd Drys. Het MKB-bedrijf KxA heeft dit pakket samen met ons in een industriële omgeving ontwikkeld, en vermarkt dit nu.’

Jan Post (Philips):  ‘In het fieldlab region of smart factories hebben wij samen met anderen een realtime manufacturing analyse-systeem ontwikkeld.’

Gepersonaliseerd scheerapparaat
Een andere user case is een gepersonaliseerd en connected scheerapparaat. ‘Ideale scheerbewegingen die we hebben laten maken door robots, simulaties  en proefpersonen, worden daarbij vergeleken met de bewegingen van de gebruiker. Een app kan deze persoon nu adviezen geven. Bij deze case werd samengewerkt met Stenden-NHL, de RUG en Reden.’
Een vierde partner was Target Holding. Met kunstmatige intelligentie en machine learning hielpen zij maximale waarde uit de databronnen – mens, robot en simulatie – halen.   

MKB
De grote spelers brachten veel kennis in. Het was dus zeker niet alleen halen, maar ook brengen. Bovendien kwamen er ook deelnemende MKB-bedrijven, zie de user cases van Philips hierboven.

Toch is de participatie van het MKB nog minder dan gewenst. De situatie is volgens Michel Janson echter minder zorgelijk dan het voor een buitenstaander lijkt.

Janson is directeur topsectoren en industriebeleid bij het ministerie van Economische Zaken en Klimaat. ‘Er zijn inmiddels 600 MKB-ers betrokken bij de fieldlabs’, vertelt hij. ‘Dat is een goed resultaat, maar ter vergelijking: er zijn ongeveer 5000 bedrijven in de maakindustrie die gebruik maken van de WBSO-regeling, de Wet Bevordering Speur- en Ontwikkelingswerk. Er zijn dus óók nog heel veel innovatieve MKB-bedrijven die níet meedoen aan de fieldlabs.’

Net als vorig jaar trok het Jaarevent Smart Industry honderden bezoekers! Dagvoorzitter Rens de Jong (BNR) en Ineke Dezentjé Hamming-Bluemink (voorzitter FME) openden het congres, dat op 18 maart in Hilversum plaatsvond. (Foto Thijs ter Hart)

Smart industry hubs
Om meer MKB-bedrijven aan boord te krijgen werden er begin 2018 zogenaamde smart industry hubs opgezet. Zij clusteren de activiteiten van de field labs in een bepaalde regio.

Het duurde even voor bij mij het kwartje viel, maar feitelijk is zo’n hub een loket waar MKB-bedrijven kunnen aankloppen met vragen omtrent smart industry.

‘Dat klopt’, vertelt Anton Duisterwinkel van SMITZH, hetgeen staat voor Smart Manufacturing en Industriële Toepassing in Zuid-Holland. ‘Als smart industry hub brengen wij vraag en aanbod bij elkaar, in ons geval in Zuid-Holland. Dus als een bedrijf bijvoorbeeld wil weten hoe digitalisering hun productie kan flexibiliseren, dan kunnen ze die vraag aan ons stellen. Wij bekijken dan eerst of we hem kunnen koppelen aan één van de fieldlabs in onze regio. Indien nodig verwijzen we door naar field labs daar buiten, of zelfs rechtstreeks naar bedrijven die een goede partner zouden kunnen zijn.’

Wij danken onze partners/adverteerders, door hen kunnen wij onafhankelijke artikelen maken!
Ontdek bijvoorbeeld hoe onderstaande partij Smart Industry in de praktijk helpt brengen!

Azumuta

Azumuta is het toonaangevende no-code platform om werkvloer activiteiten en documenten te digitaliseren. Zo kunt u makkelijk al uw bestanden op één plaats creëren en beheren. Vergeet onhandig bewerken van Word en Excel documenten of het gebruik van Sharepoint!

Met Azumuta bent u in staat om gegevens in real-time te verzamelen en bij te werken. Zo hebben uw medewerkers toegang tot de meest recente gegevens, en voorkomt u fouten. Ook hebt u altijd, overal en vanaf elk apparaat toegang. U kunt handige dashboards maken met gecombineerde gegevensbronnen, en krijgt zicht op de productieactiviteiten. Azumuta combineert de vruchten van de papierloze fabriek, gegevens en analyses, en Internet of Things

> Naar website

> Toon andere adviseurs categorie Smart Industry

De boer op
De hubs wachten niet passief tot MKB-bedrijven contact met hen opnemen, ze gaan ook actief de boer op! SMITZH laat bijvoorbeeld studenten bij bedrijven in kaart brengen waar smart toepassingsmogelijkheden liggen. De smart industry hub van Noord-Nederland toert rond met een hop on bus, die 1000 MKB-ers uitnodigt om mee te doen.

MKB-ers kunnen niet alleen informatie vinden bij de hubs, maar kunnen ook terecht bij RVO, de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland. Hun site, rvo.nl, omvat namelijk een wegwijzer smart industry. ‘Wij wijzen de weg naar relevante kennisnetwerken en subsidieregelingen, zoals MKB Idee en de MIT, de MKB Innovatiestimulering Regio en Topsectoren. Via de MIT kun je bijvoorbeeld subsidie krijgen voor een kennisvoucher, een haalbaarheidsstudie of een innovatieproject. Met zo'n subsidie kan je de kennis benutten van een kennisinstituut of een fieldlab. We tonen ook overzichten van regionale subsidies’, vertelt Wietze Smit, adviseur bij RVO. ‘Neem gerust contact met ons op per e-mail, wij zitten er voor!’

Joost Farwerck, chief operating offer bij KPN: ‘Wij willen deel gaan uitmaken van een [smart] ecosysteem’

Niet alleen
Het vele ‘gepolder’ in steeds weer nieuwe privaat-publieke samenwerkingsverbanden is uniek voor Nederland.  Aan de ene kant is dit verwarrend: potentiële deelnemers kunnen de weg kwijtraken. Aan de andere kant is polderen ook onze kracht.

Smart worden lukt je namelijk niet alleen. Zelfs grote bedrijven zien in dat er zoveel specialistische kennis nodig is, dat het onmogelijk is om die allemaal zelf in huis te hebben.

‘Wij willen deel gaan uitmaken van een ecosysteem. Daarom zijn wij ook enthousiast over de smart hubs’, vertelt Joost Farwerck, chief operating offer bij KPN. ‘Wil je aan de slag met Smart Industry, begin dan met het stellen van doelen, en breng vervolgens in kaart wat die vragen van je bedrijf. Denk daarbij aan ander leiderschap, nieuwe vaardigheden of een cultuurverandering.’

Vanderlande
Fred Verstraaten is technologiemanager bij Vanderlande, bekend van hun sorteer- en bagage-afhandeling systemen. Ook zij zetten in op samenwerking.

‘Wij zijn een super-systeem-integrator geworden’, aldus Verstraaten. ‘We werken samen met onze key accounts en toeleveranciers, daarbij zitten ook kleinere bedrijven zoals Smart Robotics. We ontwikkelen minimal viable products, waarmee we zervaring opdoen en snelle feedback krijgen. Eén van de dingen die we geleerd hebben is dat je niet alle intelligentie in de cloud moet stoppen. Heb je snel reactie nodig, dan moet je apparatuur hebben die ook zelfstandig kan reageren. Een ander advies is: genereer niet meteen nieuwe data, maar gebruik eerst wat je nu al hebt. Bijvoorbeeld als basis voor een systeem dat automatisch adviseert over onderhoud.’

‘In Nederland hebben we het voordeel dat we hier al gewend zijn om intensief samen te werken’, vertelt David Kemps, sector banker industry bij ABNAMRO. ‘In Duitsland zijn de bedrijven veel groter, en die deden tot nog toe alles zelf.’

Fred Verstraaten (Vanderlande): ‘Je moet niet alle intelligentie in de cloud stoppen. Heb je snel reactie nodig dan moet intelligentie lokaal, at the edge, beschikbaar zijn’

240 miljoen euro
Ineke Dezentjé Hamming-Bluemink, voorzitter van de FME en van het team smart industry, constateert ook dat de Nederlandse maakindustrie er goed voor staat. ‘Er is inmiddels al 240 miljoen euro in de fieldlabs geïnvesteerd, waarvan 100 miljoen euro door bedrijven. In Duitsland worden weliswaar miljarden geïnvesteerd maar praktische toepassingen, zoals die bij ons in de fieldlabs worden ontwikkeld, ontbreken daar. Zij ontdekken nu dat superieure producten en kennis niet voldoende zijn.’

In Nederland zijn digitale platformen heel gewoon, denk alleen al aan pinnen en internetbankieren. ‘Daarmee lopen wij voorop, maar er zijn ook uitdagingen. Er was al een tekort aan arbeidskrachten, maar nu hebben de beschikbare mensen ook nog eens niet de juiste skills. We hebben nog nooit zo intensief hoeven bij te scholen. Ik pleit daartoe voor hybride docenten, die ook in het bedrijfsleven werken.’

Ineke Dezentjé Hamming-Bluemink (voorzitter FME): ‘Nederland loopt, ook ten opzichte van Duitsland, voorop op het gebied van digitale platformen. Er zijn echter uitdagingen op het gebied van scholing. Ik pleit voor hybride docenten’  (Foto Thijs ter Hart)

Mona Keijzer
Mona Keijzer, staatssecretaris van Economische Zaken en Klimaat, sluit zich aan bij het positivisme. ‘Nederland is digitaal één van de leidende landen. Niet voor niets wordt de Global Entrepreneurship Summit begin juni bij ons in Den Haag gehouden.’

Volgens Hamming-Bleumink is het doel van het Smart Industry programma, dat wij in 2020 het meest flexibele en meest verbonden productienetwerk in de EU hebben. ‘En dan met als randvoorwaarde dat niemand aan de kant komt te staan.’

Met ‘verbinden’ als doel moet je wel uitkijken, ontdek ik later in een parallelsessie over cyber security. Bedrijven zien soms over het hoofd dat het koppelen van bijvoorbeeld een nieuwe pomp met het internet, bijvoorbeeld ten behoeve van onderhoud-op-afstand, onverwachte risico’s met zich kan mee brengen. Altijd de IT-afdeling daarbij betrekken is daarom het devies.

Stroomversnelling
Smart Industry, de digitalisering van de (maak)industrie, is op zich niets nieuws. Feitelijk is die ontwikkeling al meer dan 20 jaar gaande. Wel nieuw is dat meerdere technieken elkaar gaan versterken, en dat de mogelijkheden nu in een stroomversnelling raken.

Xander Steenbrugge (ML6): ‘Reinforcement learning is al zó krachtig dat een schaakprogramma dat op deze manier zichzelf ontwikkelt, al in enkele uren een traditioneel schaakprogramma kan verslaan.’  (Foto Thijs ter Hart)

Xander Steenbrugge, head of applied machine learning research bij ML6, geeft van dat laatste een indrukwekkend voorbeeld. ‘Traditioneel schrijf je softwareprogramma’s die op een voorspelbare manier data omzetten in resultaten. Bij machine learning laat je machines echter zélf hun software ontwikkelen, op basis van feedback uit hun omgeving. Een robot kan zo tafeltennis leren, zoals een mens dat doet. Je voert zo’n robot dan met data en gewenste resultaten. Acties die het gewenste resultaat opleveren worden vervolgens in de algoritmes versterkt.’

Reinforcement learning heet dat. ‘Dit is zo krachtig dat een schaakprogramma dat op deze manier evolueert, al in enkele uren een traditioneel schaakprogramma kan verslaan waar járen aan geschreven is.’

Volgens Steenbrugge is reinforcement learning, een vorm van kunstmatige intelligentie, vooral interessant als er uitdagingen zijn waarvoor er geen optimale strategie bekend is. ‘Voorbeelden zijn voorraadoptimalisatie, dynamische prijsstrategieën, intelligente robotica en industriële optimalisaties waarbij verschillende machines moeten samenwerken.’

> lees verder in deel 2 !
In deel 2 zoomen we in op de opmars van operators 4.0: productiemedewerkers die dankzij smart industry sneller, slimmer en/of sterker worden dan voorheen!

> Zie ook:  Verslag JaarEvent Smart Industry 2018 (Smart Industry moet waardecreatie vergroten)