Écht wetenschappelijk is Lean Six Sigma niet. Het is eigenlijk meer een ambacht, dat zich in de loop van vele jaren heeft ontwikkeld. Er bestaan inmiddels vele succesvolle toepassingen, maar kun je ook bewijzen dat Lean6S werkt? Deze vraag staat centraal in het proefschrift van Henk de Koning!

Kun je wetenschappelijk bewijzen dat Lean Six Sigma werkt?

Op de beantwoording van deze vraag promoveerde Dr Henk de Koning eind vorig jaar aan de Universiteit van Amsterdam. Op 22 mei sleepte zijn proefschrift de kwaliteitsmanagementprijs 2008 in de wacht, van het Nederlands Netwerk voor Kwaliteitsmanagement. Dit is een vereniging van professionals in kwaliteitsmanagement, die dit jaar 25 jaar bestaat.

Jaarlijks reikt het NKK prijzen van enkele honderden euro’s uit voor het beste proefschrift en de beste scriptie op het gebied van kwaliteitsmanagement. Voorzitter van de beoordelingscommissie was dit keer Kees de Vaal, improvement manager binnen NXP Semiconductors.

Toegevoegde waarde
De Vaal:  ‘Wij beoordelen de inzendingen vooral op toepasbaarheid, en op de toegevoegde waarde voor het vakgebied. Vooral met betrekking tot het laatste scoorde het proefschrift van De Koning goed. Wij waarderen de manier waarop hij in kaart heeft gebracht wat Lean Six Sigma nu precies is. Een punt van kritiek hadden wij overigens wel: Aan de factor change management had meer aandacht mogen worden besteed.’

Er verschijnen in Nederland weinig proefschriften op het gebied van kwaliteitsmanagement. Vorig jaar waren er vier inzendingen, en dit jaar slechts twee. ‘De kans om de NNK-prijs te winnen is dus best groot’, geeft De Vaal toe. ‘Maar we zijn wel kritisch, desnoods reiken we de prijs een jaar niet uit. En je moet het ook zien als een aanmoediging tot meer onderzoek.’

Het proefschrift

Henk de Koning:
“Scientific Grounding of Lean Six Sigma’s Methodology’

Universiteit van Amsterdam, 19 oktober 2007.

Promotor: Prof. Dr R.J.J.M. Does.

Co-promotor: Dr J. de Mast.

 

Hamvraag
Terug naar de hamvraag: Wérkt Lean Six Sigma?

Die vraag stel ik aan Henk De Koning, de schrijver van het proefschrift.

‘Daar bleek nog nooit wetenschappelijk onderzoek naar te zijn gedaan’, zo steekt De Koning van wal. ‘Natuurlijk zijn er wel veel populaire boeken met succesverhalen, maar daarmee bewijs je weinig.’

Rationele reconstructie
Om te onderzoeken of iets werkt, moet je natuurlijk eerst weten wat het precies is.

Vandaar dat de Koning veel tijd besteedde aan het definiëren van Lean Six Sigma. ‘De methode die ik daarvoor heb gebruikt, heet rationele reconstructie. Feitelijk heb ik in kaart gebracht wat de grootst gemene deler is van hetgeen er over Lean Six Sigma is geschreven, zowel in wetenschappelijke artikelen als in managementboeken.’

Met betrekking tot het Six Sigma gedeelte kwam daar een behoorlijk éénduidig beeld uit naar voren.

Lean bleek lastiger te omschrijven, vandaar dat dit onderdeel wat minder diepgaand werd uitgewerkt. ‘Ik denk dat ook een volledige rationale constructie van Lean mogelijk moet zijn. Wel is Lean mogelijk diverser qua toepassingen.’

Stappenplan
De combinatie, Lean én Six Sigma, omschrijft De Koning als een stappenplan voor projectleiders om verbeterprojecten uit te voeren. 

‘Daarbij kunnen naar keuze allerlei tools worden ingezet, die soms al heel oud zijn. Daarnaast wordt altijd een duidelijke organisatie-structuur voorgeschreven, met goed gedefinieerde rollen en verantwoordelijkheden.’

Volgens De Koning is Lean Six Sigma vooral geschikt voor het verbeteren van routinematige activiteiten. ‘Dus processen die je herhaaldelijk doorloopt, en die je daardoor steeds beter kunt maken. Maar pas op: zelfs productontwikkeling kan daar onder vallen. Neem bijvoorbeeld de ontwikkeling van geneesmiddelen. Ook daarbij is er sprake van een aantal vaste fasen die steeds weer terug komen.’

Henk de Koning: "Lean Six Sigma is vooral geschikt voor routinematige activiteiten, die je dan steeds beter kunt maken"

Empirisch onderzoek
Empirisch onderzoek is een goede methode om aan te tonen of Lean Six Sigma werkt.

Dezelfde methode wordt vaak toegepast in de voedingsmiddelenindustrie.
Het voedingspatroon van duizenden mensen werd bijvoorbeeld jarenlang gevolgd. Dat leidde destijds tot de hypothese dat de consumptie van veel groenten en fruit beschermt tegen bepaalde vormen van kanker.

Op een soortgelijke manier zou je wellicht kunnen onderzoeken of bedrijven ‘gezonder’ worden naarmate ze meer Lean Six Sigma ‘consumeren’.

‘Inderdaad, dat zou in theorie prima kunnen werken’, reageert De Koning. ‘Maar dan moet je duizenden bedrijven volgen, waarbij een deel Lean Six Sigma invoert en anderen niet. Het werken met zo’n grote onderzoekspopulatie aan bedrijven is onhaalbaar.’

Het is ook mogelijk om met een (veel) kleinere populatie te werken, moet dan moet worden meegewogen hoe gezond de bedrijven bij de start van het onderzoek zijn.

TQM
‘Easton en Jarrell hebben dit gedaan om het effect van de invoering van Total Quality Management te meten. Steeds werden twee bedrijven gematcht op allerlei facetten, zoals branche, omvang, type producten, en de financiële gezondheid. Eigenlijk was er slechts één verschil: Het ene bedrijf voerde TQM wel in, en het andere bedrijf niet.’

Vervolgens werd na verloop van tijd de analistenverwachting vergeleken met de werkelijke prestatie. ‘Stel nu dat dit een "surplus"-prestatie oplevert van 5% voor het TQM bedrijf en 3% voor het andere bedrijf. Dan wordt er vanuit gegaan dat TQM voor die 2% extra groei verantwoordelijk is.’

Voor het meten van het effect van Lean Six Sigma zou eigenlijk een soortgelijk research-project moeten worden opgezet. ‘Dat is echter een promotie-onderzoek op zichzelf. Overigens overweegt mijn promotor, professor Does, om dit door iemand te laten doen.’

De eerste stap in een Lean Six Sigma project, de selectie van hetgeen Critical To Quality (CTQ) is voor de klant  (bron illustratie: IBIS UvA)