Login / Reg                    Nieuwsbrief  |   Agenda   |   Vacatures   |   Forum   |   Advies   |   Adverteer   |   Zoek
Bron: Procesverbeteren.nl
TPM: Geoliede organisatie
Sorteren groentezaden bij Rijk ZwaanOperator raakt bevriend met machine
Door Dr Ir Jaap van Ede, hoofdredacteur procesverbeteren.nl, 03-03-2014. Dit artikel werd eerder gepubliceerd in vakblad Solids Processing


De core business van Rijk Zwaan is het ontwikkelen van bijzondere groenterassen, en uiteindelijk het produceren van groentezaden van hoge kwaliteit. Omdat de vraag naar die zaden al jarenlang stijgt, wordt ook de efficiency van het verwerkingsproces steeds belangrijker. Bovendien is het opwerken van ruwe groentezaden tot eindproducten logistiek gezien complex, vanwege het grote aantal productvarianten.  

Reden genoeg om uit te zoeken wat het toepassen van een logistieke verbetermethode zoals Lean manufacturing of Quick Response Manufacturing zou kunnen toevoegen. Wat bleek: bij Rijk Zwaan doen ze veel van die dingen eigenlijk al, op basis van intuïtie.

Toch kwam er wel een ander verbeterpunt aan het licht: de benutting van het productie-apparaat. Via de invoering van Total Productive Maintenance kan worden gewerkt aan het terugdringen van stilstand en het aantal machine-storingen. ‘Onze operators moeten meer vertrouwd en bevriend raken met hun apparatuur’, vertelt projectmedewerker Tom Post.


Het is niet alleen maar kommer en kwel tijdens deze recessie. Er zijn ook bedrijven die nog hard groeien. Bijvoorbeeld Rijk Zwaan, gespecialiseerd in het veredelen van groenten en de productie van groentezaden. ‘Al twaalf jaar lang stijgt onze omzet jaarlijks met zo’n 10%. Door campagnes voor het eten van voldoende groenten en fruit, gaan consumenten namelijk steeds gezonder eten’, vertelt Tom Post, projectmedewerker operations. ‘Daarnaast is er een toenemende vraag naar nieuwe groenteproducten, zoals snoeptomaten en Salanova merksla. Onze productontwikkelafdeling weet snel op die trends in te spelen, door intensieve samenwerking in de keten.’

De ontwikkeling van nieuwe groenterassen vindt wereldwijd plaats. ‘Wij zoeken per ras de optimale klimatologische omstandigheden. In de winter wijken we bovendien voor de teelt van bijvoorbeeld sla uit naar het zuidelijk halfrond.’

Het kan jaren duren voor een ras gereed is om in productie te worden genomen. Daarmee wordt in dit geval het winnen van groentezaad bedoeld.

Tom Post (Rijk Zwaan): Total Productive Maintenance moet niet iets vrijblijvends worden
Tom Post: ‘Total Productive Maintenance moet niet iets vrijblijvends worden’


Kwaliteitsnormen
De verwerking van de ruwe zaden tot eindproduct vindt plaats in De Lier in Zuid-Holland. Na de oogst is het groentezaad namelijk nog lang niet geschikt voor de verkoop. ‘De klanten stellen zeer hoge kwaliteitsnormen. Vier criteria zijn in elk geval van belang. Ten eerste de zuiverheid: zit er alleen zaad in een partij, dus niet bijvoorbeeld plantenresten of andere verontreinigingen. Het tweede criterium is de rasechtheid: als je zaad koopt voor rode paprika’s dan wil je niet dat daar gele paprika’s uitkomen. Verder is het van belang dat het zaad gezond is, dus niet besmet met bacteriën, schimmels of virussen. Het vierde criterium is de kiemkracht: welk percentage van het zaad ontwikkelt zich tot groenteplanten.’

Voordat het zaad aan al die criteria voldoet ondergaat het in De Lier een hele reeks van bewerkingen, behandelingen en tests, pas dan wordt het verpakt. ‘Al het ruwe groentezaad komt daarvoor hier naar toe, waarna het naar dochterbedrijven en klanten over de hele wereld gaat.’

De vraag rijst of het niet logischer is om het zaad in het land van oogst op te werken en te verkopen. ‘Die vraag stellen wij onszelf ook wel eens. Tot nu toe blijken we echter het beste af met de huidige manier van produceren. Dat komt omdat wij hier het verwerken van de groentezaden het beste onder controle hebben.’

De eerste kwaliteitscheck van het ruwe zaad vindt plaats bij binnenkomst
De eerste kwaliteitscheck van het ruwe zaad vindt direct na binnenkomst plaats


Handen vol
Het opwerken van ruw groentezaad tot verpakte producten blijkt een machine-intensief en logistiek ingewikkeld proces. Daaraan hebben de circa honderd mensen in de fabriek hun handen vol, ook al hebben ze bijna één machine per mens tot hun beschikking.

‘Het eerste gedeelte van het productieproces is logistiek gezien make-to-stock. Op de afdeling ontvangst komt het zaad binnen, en het wordt dan overgepakt in onze standaardverpakkingen. Daarna beweegt het zaad zich batchgewijs van machine naar machine om alles wat er niet in hoort eruit te halen. Daarbij gaat het niet alleen om zeven, we passen een hele collectie scheidingstechnieken toe. Om kale zaden te verwijderen voegen we bijvoorbeeld ijzerpoeder toe, dat aan zaaddelen hecht. We kunnen die er dan uitvissen met een magneet.’

Ontvang samenvattingen van al onze nieuwe praktijkverhalen!
De vijf voordelen van gratis registratie:
  1. Elke twee maanden samenvattingen van al onze nieuwe artikelen
  2. Geen andere e-mail (!)
  3. Artikelen altijd volledig kunnen lezen
  4. Toegang tot 350+ praktijkcases procesverbetering
  5. Berichten kunnen plaatsen en opmerkingen toevoegen aan artikelen

Ontkoppelpunt
Na de opschoning gaat het zaad naar een magazijn, dat het klantorder-ontkoppelpunt vormt. ‘Het zaad dat daar geconditioneerd ligt opgeslagen vormt het uitgangspunt voor het tweede deel van het productieproces: het vraaggestuurde en klantspecifieke deel van de verwerking. Dat begint pas nadat er een concrete bestelling is. Sommige klanten willen bijvoorbeeld dat hun zaden geprimed worden zodat ze sneller ontkiemen, anderen willen dat de zaden ontsmet worden. Weer anderen willen dat ze worden omhuld zodat ze – in pilvorm – in een zaaimachine kunnen worden toegepast. Ook de verpakkingsvorm en opdruk verschilt per klant.’

Het sorteren van de zadenHet sorteren van de zaden


1000 rassen
Rijk Zwaan levert zo’n 27 verschillende groentezaden, maar er zijn zo’n 1000 rassen. Tel daar de bovengenoemde klantwensen bij op, en je komt tot duizenden verschillende producten. Bovendien varieert het volume ook nog eens enorm per bestelling: soms gaat het om 15 gram, andere batches hebben een omvang van maar liefst 40 ton. Wat de verwerking logistiek gezien nog extra ingewikkeld maakt, is het feit dat er laboratoriumtests moeten worden gedaan om het zaad op diverse kwaliteitscriteria te beoordelen.

‘Sommige tests duren lang, zoals een veldtest op rasechtheid, of het bepalen van de kiemkracht. Daarmee beginnen we zo vroeg mogelijk. Als het zaad niet voldoet aan één van de kwaliteitscriteria, dan worden extra zuiveringsstappen uitgevoerd.’

Job Shop
Logistiek gezien is de bewerkingsfabriek van Rijk Zwaan een job shop omgeving. Omdat elk product een verschillende set van bewerkingen moet ondergaan zijn er namelijk geen vaste routes mogelijk. Lean productiestraten met vaste takttijden per bewerking zijn al helemaal uitgesloten.  

De zaadbatches bewegen zich kriskras in zakken of dozen over de werkvloer, van machine tot machine, totdat ze worden verpakt. Elk traject wordt daarbij onderbroken op het klantorder-ontkoppelpunt, het zaad gaat dan een tijd het magazijn in. ‘In de regel wordt het transport tussen de machines handmatig gedaan. Enkele machines die na elkaar hun werk moeten doen hebben we aan elkaar gekoppeld via een vacuümtransportsysteem. Die manier van verwerken is nog in ontwikkeling.’

Het tellen van de zaden
Het tellen van de zaden


Advanced planning
Met behulp van een systeem voor advanced planning van Infor, dat gekoppeld is aan het ERP-systeem, wordt grip gehouden op het logistieke verkeer. ‘Of het nu gaat om productie to stock, dus van ruw zaad tot opslag, of om productie to order, dus van opslag tot klantspecifiek verpakt product, alle productieorders worden in het ERP-systeem ingevoerd met een required end date. De planner maakt op basis van die orderlijst dagelijks een productieplan per machine. De operators weten op die manier welke producten de hoogste prioriteit hebben.’

Het intelligente planningssysteem functioneert goed. Toch dreigen de tussenvoorraden en doorlooptijden op te lopen, niet in de laatste plaats vanwege de nu al jaren stijgende vraag. De core business van Rijk Zwaan is het ontwikkelen, produceren en verkopen van groentezaden van hoge kwaliteit. Nu echter de druk op het logistieke proces toeneemt, gaat ook dat onderdeel steeds zwaarder wegen.

‘Daarom hebben we Kevin Alsemgeest, student bedrijfseconomie aan de Hogeschool van Rotterdam, gevraagd om onze logistiek eens onder de loep te nemen. De hamvraag daarbij was: zijn er logistieke concepten die wij hier kunnen toepassen zoals Lean, Quick Response Manufacturing of de Theory of Constraints. En heeft het zin om een standaardmanier in te voeren voor het steeds verder verbeteren van onze logistiek.’

Uit het onderzoek kwam naar voren dat Rijk Zwaan eigenlijk al heel veel dingen doet, die onderdeel zijn van de genoemde verbetermethoden. ‘Bovendien is een logistiek standaardconcept hier nauwelijks haalbaar, gezien de enorme variatie in de productmix.’

Verbeterpunt
Toch kwam er wel een duidelijk verbeterpunt uit het onderzoek. De betrouwbaarheid van het productie-apparaat laat te wensen over, waardoor er veel onzekerheid is. ‘Opdrachten worden door de afdeling supply in het ERP-systeem ingepland zonder restricties qua beschikbare capaciteit. Als een opdracht te laat gereed dreigt te komen, dan neemt de shopfloor planner contact op met supply om te bepalen wat er moet gebeuren. Veel productieorders zijn bestemd voor onze eigen dochterbedrijven. Die kunnen dan aangeven wat de hoogste prioriteit heeft.’

Eigenlijk is dat extra overleg ongewenst. ‘Het kan natuurlijk zijn dat de capaciteit gewoon onvoldoende is. In dat geval is het belangrijk dat de afdeling supply daar meer inzicht in krijgt. We laten hen daartoe meelopen in de fabriek. Op die manier zien ze bijvoorbeeld wat er gebeurt als je op het laatste moment een productievolgorde aanpast.’

Rijk Zwaan levert zo’n 27 verschillende groentezaden
Rijk Zwaan levert zo’n 27 verschillende groentezaden, maar er zijn zo’n 1000 rassen


Total Productive Maintenance
Lang niet altijd zijn het echter capaciteitsrestricties of planningswijzigingen die zorgen voor te laat opgeleverde productieorders. ‘Een machinestoring blijkt minstens even vaak de oorzaak. In principe kun je dat voorkomen, dus daar willen we snel mee aan de slag. We bekijken nu of de verbetermethode Total Productive Maintenance oftewel TPM ons daarbij kan helpen.’      

TPM is een methode waarbij operators de verantwoordelijkheid op zich nemen voor het verbeteren van de prestaties van hun eigen machines. Dat betekent ook dat ze klein onderhoud zelf uit gaan voeren.

‘Gechargeerd gezegd: Op dit moment kunnen de operators hun machines eigenlijk alleen aan- of uitzetten. Waar al die andere knoppen voor dienen weten ze soms niet, laat staan dat je een machine daarmee beter zou kunnen afregelen. Wat wij willen is dat een machine de vriend van de operator wordt.  We willen hen daartoe gaan opleiden, zodat ze zelf kleine problemen kunnen oplossen. Ze hoeven dan niet altijd meer naar de Technische Dienst, die niet altijd tijd heeft om alles direct aan te pakken. Met TPM kunnen we ook het verbeteren van processen, dat nu onbewust en ad/hoc gebeurt, gestructureerder gaan doen. Tenslotte willen we graag dat onze operators meer verantwoordelijkheid gaan nemen richting de afdeling supply als hun interne klant. Nu is het nog te vaak: we krijgen deze order niet af, jammer, morgen weer een dag. Eerder zei ik al dat de afdeling supply zich meer bewust moet worden van de uitdagingen op de werkvloer, maar dat geldt natuurlijk ook andersom.’

Het is de bedoeling dat enkele afdelingshoofden binnenkort een TPM-opleiding gaan volgen. ‘Als we voor TPM gaan dan ook vól. Het moet niet iets vrijblijvends worden.’


Hulp nodig bij de implementatie van TPM?

Verwijzen naar dit artikel op internet?
Gebruik als link: https://www.procesverbeteren.nl/TPM/Rijk_Zwaan_TPM.php

AzumutaCimproAgiliTec