Inkopers op zoek naar de bedoeling

Ook in de toekomst blijven inkopers nodig, mits zij een voorbeeld nemen aan Max Verstappen. Creativiteit, lef en verbinding worden de trefwoorden. Inkopers moeten stoppen met denken in formats. Het is niet interessant wat er niet kan of mag, maar wat er wél kan!

Digitalisering is dan geen bedreiging, maar kan inkopers juist ontlasten. Zij kunnen zich gaan concentreren op iets wat een computer niet kan: op basis van data en kennisuitwisseling creatieve beslissingen nemen. Beslissingen die bijdragen aan de bedoeling van een organisatie.

Lukt het jou om de auto van jouw organisatie nog nét langs die van een concurrent te sturen?

Het 15e inkoopseminar van de Hanzehogeschool in Groningen had digitalisering als thema. Over vaardigheden waarover inkopers moeten beschikken in de nieuwe digitale (smart) wereld, is al veel geschreven. Grosso modo komt daar uit, dat inkopers netwerkers moeten worden, die ketenbreed denken en zo bijdragen aan innovatie.

Op het seminar zocht ik naar een antwoord op een ándere vraag: welke stappen kunnen inkopers nú zetten in bovengenoemde richting, om te voorkomen dat hun functie straks wordt overgenomen door artificial intelligence en robotic process automation?

Amsterdam
Voor het seminar begon sprak ik hierover met de dagvoorzitter, Willem van der Kolk. ‘Acht jaar gelegen rondde ik mijn studie facility management af aan de Hanzehogeschool’, aldus Van der Kolk. ‘De laatste paar jaar werk ik bij de gemeente Amsterdam, als projectleider. Ik ben best geïnteresseerd in outsourcing, maar tot nu toe zijn het vooral insourcing-achtige zaken die ik doe. Na de inbesteding van de schoonmaakactiviteiten, heb ik kort geleden de invlechting van de gemeente Weesp bij Amsterdam afgerond.’

Als Van der Kolk kijkt naar inkoopagenda’s, dan is hij “best wel bevreesd” voor de rol van inkopers. ‘Ik zie zaken zoals contract- en leveranciersmanagement namelijk vaak hoog op hun lijstjes staan. Dan zijn juist dingen die je goed kunt automatiseren, als ik er even van uit ga dat je met leveranciersmanagement niet “samen innoveren” bedoelt. Hoe je iets correct in een platform zoals Negometrix krijgt, is helemaal niet zo interessant.’

Willem van der Kolk: ‘Wat wil mijn organisatie bereiken, en hoe kan ík daaraan bijdragen? Dát zijn goede vragen voor inkopers.’   Foto gem. A'dam - fotograaf Alphons Nieuwenhuis. 

Format-denken
Inkopers moeten af van wat Van der Kolk “format-denken” en ‘een naar binnen gekeerde houding’ noemt, en dat inwisselen voor “waarde-denken”.

‘De financiële kant of omvang van een contract heeft nu vaak de focus. Het gaat echter om de waarde die wordt toegevoegd voor de business. Dat is iets anders dan een inkoopdoelstelling.’

Bijdragen
‘Je moet je als inkoper verdiepen in de vraag: “Wat wil mijn organisatie bereiken, voor welke klanten, en hoe kan ik daaraan bijdragen?” Als in een gemeente een wethouder vraagt of iets kan, dan moet je geen technocratisch antwoord geven zoals “dat kán volgens de regels niet”. Probeer te begrijpen wat iemand wil, en zoek dan naar mogelijkheden om dat te realiseren. Wees creatief. Alles wat te maken heeft met controle op regeltjes past in software. Wat inkopers toevoegen is duiding en zingeving. Dát kan een computer niet.’

Frank Rozemeijer: ‘Er blijven creatieve inkopers nodig, die zoals Max Verstappen een concurrent onverwacht passeren’  Foto: Tim van der Kuip

Max Verstappen
Frank Rozemeijer, Nevi-hoogleraar inkoop en supply chain management bij Maastricht University, vat even later in zijn presentatie de opmars van digitalisering binnen inkoop samen: ‘Big data, Blockchain, smart contracts, Artificial Intelligence en Robotic Process Automation (RPA)’.

Al gauw ontstaat bij zo’n opsomming de indruk dat er steeds minder behoefte is aan inkopers. ‘Toch blijft er nog steeds iemand nodig die mensen verbindt, en die creatieve inkoopbeslissingen neemt. Vergelijk het met Max Verstappen, die in zijn formule 1-auto besluit om de buitenbocht te nemen, en zo een concurrent onverwacht passeert.’

Om optimaal te presteren is Max Verstappen op twee manieren connected. ‘Ten eerste met data als informatiebron. Vertaald naar inkoop betekent zoiets als Articifial Intelligence daarom geen bedreiging. Het is een hulpbron.’

Max is ook connected met mensen in zijn directe omgeving. ‘Monteurs en data-analisten maken het mogelijk dat hij wint. Hij realiseert zijn resultaten sámen met hen.’

Wij danken onze partners/adverteerders, door hen kunnen wij onafhankelijke artikelen maken!
Ontdek bijvoorbeeld hoe onderstaande partij Supply Chain & Inkoop in de praktijk helpt brengen!

De Alignment Puzzel

De Alignment Puzzel

Wij, Hans Veltman, Jacques Adriaansen, Peter Morren en Rob Kwikkers, hebben allemaal meer dan 20 jaar management- en advieservaring. In die periode ontdekten we, dat er in organisaties ontzettend veel tijd en energie verloren gaat doordat er eilandrijken zijn. Om daar iets aan te doen publiceerden wij in juni 2022 het boek De Alignment Puzzel.

Als ZZP-ers zijn wij beschikbaar voor het uitvoeren van verbeterprojecten. Ook geven we advies en workshops

> Naar website

> Toon andere adviseurs categorie Supply Chain & Inkoop

5P’s
De aandachtspunten bij procurement bestaan uit vijf P’s. ‘Inkopers beperken zich tot nu toe slechts tot de eerste twee daarvan. Dat zijn Price en Product: welke functionaliteit kost precies wat. Als je alleen daarnaar kijkt, is je visie veel te beperkt. Supply Chains zijn tricky, om het met Elon Musk te zeggen. De wereld wordt steeds onvoorspelbaarder. Er zijn, ook op het gebied van inkoop, steeds meer wicked problems en conflicterende doelen. Denk aan de wens om risico’s te beheersen, en tegelijk samen te werken met innovatieve startups. Een ander conflict is dat je nu een efficiënte supply chain wilt hebben, maar straks ook en dus moet innoveren. ’

Rozemeijer geeft een voorbeeld, waar een te beperkte visie op inkoop toe kan leiden. ‘Kentucky Fried Chicken UK & Ireland wilde een logistieke dienstverlener die uitblinkt op het gebied van innovatie en duurzaamheid. Toen hun logistieke partner aangaf dat hun marge daarvoor te weinig ruimte bood, ging Kentucky Fried Chicken over tot een aanbesteding. Op Valentijnsdag 2018 kondigden ze trots de nieuwe logistieke dienstverlener aan. Drie dagen later waren al hun restaurants echter gesloten. Er werd geen kip meer aangeleverd, vanwege een falend ordersysteem! Ruim een jaar later keerde Kentucky Fried Chicken terug naar hun voormalige logistieke dienstverlener.’

Value creation
Inkopers krijgen vaak te horen dat ze moeten bijdragen aan value creation. ‘Dat is echter niet gemakkelijk in de complexe wereld anno nu. Sourcing wordt meer en meer een business model tussen een inkopende partij en een toeleverancier met als doel: optimale uitwisseling van kosten, risico en waarde.’

Verbreden
‘Als je dát wilt, moet je als inkoper je aandachtsveld verbreden. Namelijk van de eerste twee P’s, Price en Product, naar andere P’s die ik nog niet heb genoemd. Een derde P is Process, hoe wordt het product geproduceerd, hoe ziet de keten eruit en welke rol speelt het product bij de klant? De vierde P staat voor People: de mensen die het proces inrichten, managen of uitvoeren, en hun vaardigheden. De vijfde P is Purpose: wie willen we zijn en hoe dragen we bij aan een betere wereld.’

Verbreed je je aldus, dan komen eigenschappen die je als inkoper moet hebben steeds meer overeen met die van een formule-1 coureur. ‘Ik vat ze samen met 3 C’s: Courage, Creativity en Connectivity. Dat zijn, in tegenstelling tot operationele inkooptaken, dingen die je niet gemakkelijk automatiseert. Inkoop is, net zoals autoracen, niet slechts een wetenschap gebaseerd op data-analyses en algoritmes. Inkoop is óók een ambacht dat je leert door vlieguren te maken. En het is een kunstvorm, daar waar het neerkomt op waarde creëren via creatieve oplossingen.’

Antoinette Vriend: ‘Inkopers past een Pippi Langkous houding. Om de vruchten te plukken van digitalisering, moet je anders durven kijken’   Foto: Tim van der Kuip

Pippi Langkous
Antoinette Vriend is interim inkoopmanager en kennispartner bij E-proQure, een organisatie die onderzoek doet naar digitalisering. Zij geeft inkopers hetzelfde advies als Van der Kolk en Rozemeijer: stel het doel van je organisatie voorop, en zoek naar creatieve oplossingen.

‘Inkopers moeten een Pippi Langkous houding aannemen’, stelt Vriend. ‘Om de vruchten te plukken van digitalisering, moet je anders durven kijken. Doe daartoe kennis op, bespreek de resultaten met belanghebbenden, en experimenteer met nieuwe technologieën. Alles draait om het afdelingsoverschrijdend optimaliseren van de driehoek processen, mensen en systemen.’

Nieuwe technologieën maken het ondersteunen en integreren van processen laagdrempelig, en vergroten de gebruiksvriendelijkheid van software. ‘Denk aan webbased bedrijfsapplicaties, robotic process automation en artificial intelligence. Software kan je bijvoorbeeld gaan assisteren bij een spend analyse, of suggesties doen voor leveranciers of producten bij een bestelproces.’

Nevi Purchase Promise Award
Het inkoopseminar van de Hanzehogeschool vormt traditioneel de afsluiting van de minor inkoopmanagement. Studentenkoppels en -trio’s presenteerden weer de resultaten van hun praktijkopdrachten. De winnaars van de Nevi Purchase Promise Award waren dit keer Roos van der Meijden en Karlijn Verschuur. Voor Procurance brachten zij de succes- en faalfactoren voor circulaire inkoop in kaart.

Een andere studentenpresentatie waarin ‘de bedoeling’ voorop stond was die van Lucas van der Hoven en Kevin van Denzel. Voor WAVIN onderzochten zij de mogelijkheid van bio-based en/of chemisch gerecyclede grondstoffen, met als randvoorwaarde dat die niet composteerbaar zijn. Dit laatste vanwege het product van WAVIN, kunststofleidingsystemen.

Bedoeling
Uit deze en andere presentaties blijkt dat de studenten steeds meer zoeken naar een bijdrage aan de strategie, waar vroeger het accent lag op inkooptechnieken en -tools. Een positieve ontwikkeling, lijkt me. Misschien een idee om alle studenten vooraf te laten beschrijven hoe hun project aansluit bij de missie van de opdrachtgevende organisatie? De bedoeling zal dan vanzelf zwaarder gaan wegen, en dat nodigt uit tot creatieve oplossingen.  

Tot slot nog een nieuwtje. Aan de Hanzehogeschool kun je een nieuwe (in-company) post-bachelor opleiding leveranciers- en inkoopmanagement gaan volgen. De start van deze avondopleiding met 19 bijeenkomsten is vermoedelijk deze herfst.